Zasada 3R

Ponad 70% odpadów wytwarzanych rocznie w Polsce zalega na wysypiskach śmieci. Niska świadomość ekologiczna oraz nieudolne egzekwowanie obowiązującego prawa sprawiają, że wielu z nas w dalszym ciągu nie dostrzega znaczenia odpowiedzialnej konsumpcji w walce z postępującą degradacją środowiska naturalnego.

Organizację proekologicznego stylu życia ułatwiają wytyczne składającą się na tak zwaną Zasadę 3R. 3R to z języka angielskiego: „Reduce, Reuse, Recycle”, co w tłumaczeniu na język polski oznacza: Ogranicz, Użyj ponownie, Odzyskaj. Niekiedy stosuje się także przekład: Unikanie kupowania zbędnych rzeczy, Używanie powtórne, Utylizowanie, oznaczany analogicznym skrótem – 3U.

Kolejność postulowanych w Zasadzie 3R czynności nie jest przypadkowa. Najistotniejsza, z punktu widzenia ekologii, jest bowiem racjonalna konsumpcja. To właśnie dzięki niej ilość odpadów może zostać zredukowana. Kolejny postulat („użyj ponownie”) dotyczy czynności, które mają na celu jak najdłuższe pozostawienie przedmiotu w obiegu (czy to przez naprawę zepsutych urządzeń, czy przez kupowanie używanej odzieży). Jeśli stopień zużycia lub rodzaj przedmiotów nie pozwalają na ich ponowne wykorzystanie, należy zadbać o ich właściwą utylizację (recykling). Warto więc zapoznać się z miejscowymi zasadami, dotyczącymi gospodarki odpadami i segregować je zgodnie z obowiązującymi wytycznymi.

Zasada 3R w praktyce

1. REDUCE – OGRANICZ

Pierwsza i najważniejsza zasada, czyli dbałość o środowisko poprzez redukcję odpadów. Świadomość, że odpady (które produkuje codziennie każdy mieszkaniec naszej planety) nie znikają ot tak z powierzchni Ziemi powinna skłonić do refleksji nad własnymi zachowaniami konsumpcyjnymi. Być może, zmieniając swoje drobne przyzwyczajenia, będziemy w stanie zmniejszyć ilość śmieci wytwarzanych w naszych gospodarstwach domowych i tym samym przyczynić się do poprawy kondycji środowiska naturalnego. Do podstawowych wytycznych w ramach ograniczania ilości odpadów należą:

• świadome, przemyślane zakupy – rezygnacja z niepotrzebnych produktów
• rezygnacja z jednorazowych plastikowych reklamówek na rzecz toreb wielokrotnego użytku (np. płóciennych czy papierowych)
• unikanie jednorazowych kubków, sztućców i talerzy – są bardzo wygodne, ale rozkładają się setki lat
• w miarę możliwości, wybieranie produktów pozbawionych zbędnych elementów opakowaniowych (szampon w buteleczce – zamiast w buteleczce i kartoniku, ciastka na wagę – zamiast pakowanych, herbata liściasta – zamiast ekspresowej)
• zakupy z listą w ręku – to metoda nie tylko dla zapominalskich, sporządzanie listy potrzebnych artykułów uodparnia na promocje i „niezwykłe okazje”, które niekiedy przytępiają umiejętność racjonalnej analizy potrzeb, skłaniając do zakupu niepotrzebnych produktów
• kupowanie większych objętości produktów (duża torba proszku do prania – zamiast kilku(nastu) małych opakowań, duży słoik kawy – zamiast kilku małych torebek)
• zakupy „raz a dobrze” – unikanie produktów nietrwałych, wątpliwej jakości

2. REUSE – WYKORZYSTAJ PONOWNIE

Lwia część odpadów zalegających na wysypiskach nadawałaby się do ponownego użycia. Wystarczy odrobina dobrych chęci, by zbędne nam przedmioty zyskały drugie życie. Dobre rezultaty osiągnąć można poprzez:

• wykorzystanie posiadanych reklamówek, np. w formie worków na śmieci
• wykorzystywanie jednostronnie drukowanych kartek do robienia notatek
• przerabianie ubrań i zakupy w sklepach z odzieżą używaną
• zbiórki odzieży dla potrzebujących
• ponowne wykorzystywanie opakowań (słoik po miodzie lub dżemie jako słoik na własne przetwory, puszka po kawie jako pojemnik na bułkę tartą, opakowanie po lodach jako pojemnik na żywność lub drobiazgi, itp.)
• wybieranie napojów w butelkach zwrotnych
• systemy wymiany książek, filmów, płyt, ubrań, itp.
• przekazywanie niepotrzebnych sprzętów osobom, które zrobią z nich użytek
• przekazywanie zbędnych książek lokalnym bibliotekom
• organizacja wyprzedaży garażowych – pozbywanie się przedmiotów, które mogą się jeszcze komuś przydać

3. RECYCLE – ODZYSKAJ

We wszystkich polskich miastach pojawiły się pojemniki, umożliwiające segregację odpadów. Odzysk surowców z wyrzuconych artykułów jest korzystny zarówno ze względów ekologicznych, jak i ekonomicznych. Pozwala na odciążenie wysypisk śmieci, redukcję emisji CO2 do atmosfery, zmniejszenie zużycia wody, itp.

Odzysk surowców ułatwiają:

• prawidłowa segregacja odpadów: papier i tektura – pojemnik (worek) niebieski, szkło – pojemnik (worek) zielony, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe oraz metale – pojemnik (worek) żółty, odpady biodegradowalne – pojemnik (worek) brązowy
• pozostawianie odpadów niebezpiecznych, takich jak zużyte sprzęty elektryczne i elektroniczne w miejscach do tego przeznaczonych
• zanoszenie przeterminowanych leków do specjalnych pojemników, znajdujących się w aptekach
• przerabianie odpadów organicznych na kompost