Recykling tworzyw sztucznych

Tworzywa sztuczne powstają w procesie przerobu ropy naftowej. Zbudowane są z dużych cząstek – polimerów, na które składają się cząstki mniejsze – monomery. Proces biodegradacji tworzyw sztucznych przebiega bardzo powoli. W zależności od wykorzystanego materiału, wyroby z tworzyw sztucznych rozkładają się w ziemi nawet kilkaset lat.

Do najbardziej znanych tworzyw sztucznych należą:

• PET – politereftalan etylenu,
• PE – polietylen,
• PP – polipropylen,
• PS – polistyren,
• PVC – polichlorek winylu.

Znajdź skup tworzyw sztucznych w Twoim regionie

Do powtórnego przetwarzania tworzyw sztucznych wykorzystuje się przede wszystkim opakowania (butelki, pojemniki, skrzynki, itp.) oraz folie.

Recykling tworzyw sztucznych przebiegać może na dwa sposoby:

1. bez zmiany struktury chemicznej – tak zwany recykling materiałowy (mechaniczny), polegający na rozdrobnieniu odpadów w celu uzyskania regranulatu lub recyklatu, spełniającego określone wymagania jakościowe. W recyklingu materiałowym korzysta się z właściwości termoplastycznych przetwarzanych tworzyw. Recyklingowi mechanicznemu poddawane są najczęściej butelki oraz folie opakowaniowe.

2. ze zmianą struktury chemicznej – tak zwany recykling chemiczny (surowcowy), polegający na degradacji tworzywa do związków niskocząsteczkowych lub do związków wyjściowych (oraz ich pochodnych). Recykling surowcowy może przebiegać w procesach:

– glikolizy, hydrolizy, metanolizy – gdy wykorzystywane są rozpuszczalniki chemiczne oraz

– pirolizy (rozkładu termicznego bez użycia tlenu), zgazowania (rozkładu do produktów gazowych), hydrokrakingu (rozkładu w obecności wodoru) – gdy zmiana zachodzi pod wpływem temperatury.

Wymienione wyżej procesy pozwalają na odzyskanie ciekłych i gazowych węglowodorów, znajdujących zastosowanie jako paliwo w przemyśle energetycznym i cementowo-wapienniczym oraz jako surowiec do produkcji kolejnych wyrobów.

Przykładem recyklingu surowcowego jest, między innymi, przetwarzanie butelek PET na nienasycone żywice poliestrowe, stanowiące składnik farb i lakierów.

Technologia recyklingu

Wybór optymalnej metody recyklingu tworzyw sztucznych uzależniony jest od stopnia zanieczyszczenia tworzywa oraz wielkości strumienia odpadów.

Dla tworzyw sztucznych o jakości, pozwalającej na powtórne wykorzystanie do produkcji poliestrów, poliamidów, poliuretanów i poliwęglanów, stosuje się często recykling chemiczny (między innymi – hydrolizę). Dzięki wykorzystaniu pary wodnej, hydroliza umożliwia rozkład polimerów polikondensacyjnych i ich ponowne wykorzystanie.

Do recyklingu mechanicznego przeznacza się przede wszystkim: butelki plastikowe (PET), profile okienne PVC, rury PVC, styropian (EPS), folie rolnicze, butelki polietylenowe (HDPE), zderzaki samochodowe. W procesie recyklingu, poprzez tworzenie mieszanin, wprowadzanie dodatków i różnego rodzaju innowacje, odpady te zostają uszlachetnione w celu zwiększenia wytrzymałości, sztywności, lepkości recyklatu.

Tworzywa o dużym stopniu zanieczyszczenia poddaje się spalaniu. W ten sposób odzyskana zostaje, zawarta w tworzywach, energia cieplna.

Czynniki utrudniające proces recyklingu tworzyw sztucznych:

• trudno usuwalne elementy wykonane z innych materiałów: zamknięcia, etykiety, itp.
• kleje rozpuszczalnikowe stosowane do przyklejania papierowych etykiet i innych tego rodzaju elementów.

W wyniku recyklingu tworzyw sztucznych powstają, między innymi:

• butelki do chemii gospodarczej
• ramy okienne z PVC
• worki na śmieci
• elementy wyposażenia samochodów
• meble, meble ogrodowe, ławki miejskie
• wiadra, kanistry, pojemniki, doniczki
• słupki drogowe, ogrodzenia
• ekrany przeciwhałasowe
• folie
• płyty termoizolacyjne
• nici elastyczne
• zabawki
• długopisy
• pudełka na płyty CD

Ciekawostki

1. Odpady tworzyw sztucznych stanowią zaledwie 7% masy wszystkich śmieci. Zajmują one jednak bardzo dużo miejsca (około 30% wszystkich odpadów).

2. Roczne zużycie tworzyw sztucznych w Polsce wynosi około 60 kg na jednego mieszkańca. Zaledwie 10% tych odpadów zostaje odzyskane.

3. Wartość opałowa zmieszanych tworzyw sztucznych wynosi około 40 MJ/kg. Dla porównania, wartość opałowa oleju opałowego to 44 MJ/kg.

4. Energia odzyskana w procesie przetworzenia jednej plastikowej torby pozwala na 10-minutową pracę 60-watowej żarówki.

5. Opakowania z tworzyw sztucznych nie muszą być dokładnie myte przed wyrzuceniem. Wystarczy je tylko opróżnić z zawartości.

6. Czas rozkładu zwykłej torebki foliowej ocenia się na około 120 lat. Plastikowa butelka ulega biodegradacji w ciągu około 500 lat.

7. Tworzywa sztuczne mogą być spalane tylko i wyłącznie w bezpiecznych, przygotowanych do tego celu spalarniach. Dioksyny, emitowane w trakcie spalania tworzyw sztucznych, są silnie trujące.

8. Długotrwałe składowanie tworzyw sztucznych na wysypiskach śmieci prowadzi do przenikania toksycznych związków do gleby i wód gruntowych.

9. Do żółtych pojemników, przeznaczonych do recyklingu tworzyw sztucznych, wrzucamy puste, zgniecione plastikowe butelki (bez zakrętek), opakowania po jogurtach, margarynach, środkach czystości i kosmetykach, a także torebki foliowe, reklamówki, itp. Nie wrzucamy do nich natomiast opakowań po środkach niebezpiecznych, opakowań po lekarstwach, smarach, farbach i olejach.